Spis Treści
Krztusiec objawy - diagnoza i leczenie
Wczesne i zaawansowane stadium choroby
Krztusiec objawy - jak poprawnie zdiagnozować chorobę?
Leczenie krztuśca – jak sobie z nim radzić?
Powikłania krztuśca – co może grozić chorym?
Dlaczego liczba zakażeń krztuścem rośnie?
Profilaktyka jak zapobiegać?
FAQ – najczęściej zadawanie pytania
Krztusiec objawy - diagnoza i leczenie
Zwany również kokluszem, to zakaźna choroba bakteryjna wywoływana przez pałeczki krztuśca (Bordetella pertussis). Ta groźna infekcja atakuje układ oddechowy, prowadząc do silnych, długotrwałych napadów kaszlu, który może trwać nawet kilka miesięcy. Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla noworodków, niemowląt oraz osób starszych, gdyż u tych grup ryzyko powikłań jest wysokie. Objawy różnią się w zależności od fazy choroby, a także od wieku i stanu odporności pacjenta.
Wczesne i zaawansowane stadium choroby
Wczesny etap, trwa od 7 do 14 dni i może przypominać zwykłe przeziębienie - katar, stany podgorączkowe, ból gardła oraz łagodny, nocny kaszel, co utrudnia szybką i skuteczną diagnozę choroby.
Po upływie tego czasu choroba przechodzi w fazę kaszlu napadowego. To właśnie wtedy objawy stają się bardziej specyficzne. Kaszel jest niezwykle intensywny - może trwać nawet kilka minut, utrudniając choremu oddychanie. Kaszel krztuścowy często bywa określany jako „szczekający” lub „piejący”, a pomiędzy jego atakami chory może wydawać charakterystyczny dźwięk podczas wdechu, przypominający pianie koguta.
W przypadku małych dzieci oraz niemowląt ataki kaszlu mogą powodować sinienie skóry, duszności, a nawet czasowe bezdechy. W momencie kulminacyjnym mogą wystąpić także drgawki oraz wymioty.
Faza zdrowienia może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Chociaż napady kaszlu stopniowo słabną, mogą powracać w wyniku zmęczenia lub wysiłku fizycznego.
Krztusiec objawy. Jak poprawnie zdiagnozować chorobę?
Prawidłowe zdiagnozowanie może być trudne, zwłaszcza w początkowym stadium, kiedy objawy są mało specyficzne i przypominają zwykłe przeziębienia. Aby potwierdzić chorobę, lekarz może zlecić badania laboratoryjne. Najskuteczniejszą metodą diagnozy jest test PCR, który wykrywa bakterie w wymazie pobranym z nosa lub gardła pacjenta. Badanie PCR daje szybki wynik – już po 1-3 dniach, a co ważne, można je wykonać nawet podczas stosowania antybiotykoterapii.
Innym sposobem jest badanie serologiczne, które polega na ocenie poziomu przeciwciał przeciwko Bordetella pertussis we krwi pacjenta. Badanie to jest szczególnie przydatne w przypadkach, gdy objawy krztuśca utrzymują się przez dłuższy czas, a wynik testu PCR jest negatywny.
W niektórych przypadkach lekarz może zlecić również morfologię krwi, która pokaże zwiększoną liczbę białych krwinek, charakterystyczną dla zakażeń bakteryjnych. Warto zaznaczyć, że w przypadku podejrzeń należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, aby wdrożyć odpowiednie leczenie i ograniczyć rozprzestrzenianie się bakterii.
Leczenie krztuśca – jak sobie z nim radzić?
W leczeniu stosuje się antybiotyki, a najczęściej przepisywanymi lekami są antybiotyki z grupy makrolidów. Leki te działają skutecznie przeciwko bakterii Bordetella pertussis, przyspieszając zdrowienie oraz zmniejszając ryzyko powikłań. Leczenie antybiotykowe warto rozpocząć jak najszybciej po wystąpieniu charakterystycznych objawów. Krztusiec - objawy mogą jednak utrzymywać się jeszcze długo po zakończeniu terapii, szczególnie kaszel, który może wracać nawet przez kilka miesięcy.
Osoby, u których przebieg choroby jest bardzo ciężki lub które cierpią na dodatkowe schorzenia, mogą wymagać hospitalizacji. Ma to szczególne znaczenie w przypadku niemowląt i dzieci, u których choroba może prowadzić do poważnych zaburzeń oddechowych i stwarzać zagrożenie dla życia.
W trakcie leczenia należy unikać wysiłku fizycznego, pomaga to ograniczyć ataki kaszlu. Warto też dbać o dobre nawodnienie organizmu i lekkostrawną dietę, aby wspomóc proces zdrowienia.
Powikłania krztuśca – co może grozić chorym?
W skrajnych przypadkach nasilone objawy - krztusiec mogą powodować uszkodzenia dróg oddechowych, a także przyczynić się do zapalenia płuc, odmy opłucnowej czy nawet zapalenia mózgu. Powtarzające się napady kaszlu mogą doprowadzić do podrażnienia naczyń krwionośnych, co skutkuje wybroczynami na skórze twarzy lub spojówkach. W rzadkich przypadkach, długotrwały kaszel może prowadzić do krwawień wewnątrzczaszkowych, a także uszkodzeń jamy ustnej i przepukliny.**
Powikłania są szczególnie niebezpieczne dla noworodków i osób starszych. U niemowląt mogą wystąpić zaburzenia neurologiczne, jak drgawki, a w najcięższych przypadkach – trwałe uszkodzenia mózgu.
Dlaczego liczba zakażeń krztuścem rośnie?
W ostatnich latach wzrost zakażeń staje się coraz bardziej widoczny zarówno w Polsce, jak i w wielu krajach europejskich. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, do połowy 2024 roku w Polsce zanotowano już ponad 10 tysięcy przypadków krztuśca. Ta liczba jest alarmująca, zwłaszcza w porównaniu z wcześniejszym rokiem, kiedy w analogicznym okresie zachorowań było około 500.
Wzrost liczby przypadków ma wiele przyczyn. Jedną z nich jest spadek odporności poszczepiennej. Szczepionki przeciwko krztuścowi, wprowadzone już w latach 50. XX wieku, znacznie zmniejszyły liczbę zachorowań na tę chorobę. Niestety, ochrona zapewniana przez szczepionkę stopniowo słabnie. Z tego powodu, osoby, które były szczepione jako dzieci, mogą być narażone na zakażenie w dorosłości, zwłaszcza jeśli nie otrzymały dawek przypominających.
Mutacje bakterii Bordetella pertussis, odpowiedzialnej za krztusiec, to kolejna przyczyna wzrostu liczby przypadków. Bakteria ta może się zmieniać, co może wpłynąć na jej zdolność wywoływania choroby oraz skuteczność szczepionek. W niektórych przypadkach, mutacje mogą sprawiać, że bakteria łatwiej się rozprzestrzenia lub jest bardziej oporna na działania układu immunologicznego.
Na wzrost liczby zakażeń krztuścem wpływa również niedostateczna liczba szczepień. Coraz więcej rodziców rezygnuje ze szczepienia swoich dzieci, często pod wpływem dezinformacji i błędnych przekonań związanych z ruchem antyszczepionkowym. Niższy poziom wyszczepialności sprawia, że łatwiej dochodzi do zakażeń, także u dorosłych, którzy mogą być nosicielami bakterii bez objawów, nieświadomie narażając innych na zakażenie.
Profilaktyka jak zapobiegać
Najlepszą formą ochrony przed krztuścem jest szczepienie. Szczepienia są częścią obowiązkowego kalendarza szczepień dla dzieci i zapewniają skuteczną ochronę przed ciężkim przebiegiem choroby. Dzieci otrzymują dawki szczepionki w 2., 3., lub 4., 5., lub 6., oraz 16., lub 18. miesiącu życia, a także w 6. roku życia. Dla młodzieży i dorosłych dostępne są dawki przypominające, które powinno się przyjmować co 10 lat.
Należy pamiętać, że krztusiec objawy mogą wystąpić nawet u osób zaszczepionych, ale ich przebieg jest wtedy znacznie łagodniejszy. Szczepienia pomagają chronić również osoby z otoczenia, które mogą być bardziej podatne na powikłania, takie jak niemowlęta, osoby starsze oraz kobiety w III trymestrze ciąży.
FAQ – najczęstsze pytania o krztusiec i jego objawy
1. Czy krztusiec może minąć bez specjalistycznego leczenia?
Tak, u dorosłych i starszych dzieci krztusiec może ustąpić samoistnie, ale bez leczenia antybiotykami choroba może trwać nawet kilka miesięcy i zwiększa ryzyko powikłań.
2. Krztusiec objawy - jak długo trwają?
Objawy mogą utrzymywać się od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Leczenie antybiotykowe skraca czas trwania choroby.
3. Czy można zarazić się krztuścem więcej niż raz?
Tak, ponieważ przebycie choroby nie gwarantuje odporności na całe życie. Ryzyko zakażenia jest mniejsze u osób szczepionych lub które przeszły już krztusiec, ale nadal istnieje.
4. Krztusiec objawy - jakie są najbardziej charakterystyczne?
Do głównych objawów należą napady silnego, długotrwałego kaszlu, często z charakterystycznym „pianiem” podczas wdechu, a także wymioty po kaszlu, bezdechy i sinienie skóry u małych dzieci.
5. Czy mogę się zaszczepić na krztusiec, jeśli już zachorowałem?
Tak, ale należy odczekać co najmniej kilka tygodni po zakończeniu leczenia. Szczepienie po chorobie może pomóc w zapobieganiu kolejnemu zakażeniu.
