Materiały higieniczno-opatrunkowe
Materiały higieniczno-opatrunkowe to produkty przeznaczone do pokrywania ran w celu zabezpieczenia ich przed zakażeniem lub do pochłaniania wydzielin tkankowych. Do podstawowych materiałów opatrunkowych zalicza się watę, gazę, włókniny oraz specjalistyczne kompresy zawierające dodatek substancji aktywnych.
Wata
Wata to podstawowy materiał opatrunkowy otrzymywany z włókien bawełnianych i/lub wiskozowych. Wykorzystywana jest do przemywania miejsc iniekcji przy zastosowaniu środków odkażających oraz jako materiał chłonny do celów higienicznych. Nie może być jednak stosowana bezpośrednio na ranę. Wata bawełniana charakteryzuje się większą zdolnością pochłaniania wody niż wata wiskozowa. Z kolei wata celulozowa (tzw. lignina) otrzymywana jest z drewna drzew. Wyróżnia się 2 rodzaje ligniny: opatrunkowa (wykorzystywana w chirurgii) oraz higieniczna, czyli chusteczki jednorazowe.
Gaza
Gaza opatrunkowa otrzymywana jest techniką tkacką zarówno z włókien bawełnianych, jak i wiskozowych. Występuje w dwóch głównych postaciach: niejałowej i jałowej. W odróżnieniu od waty, gaza poddana wyjaławianiu (sterylizacji) może być stosowana bezpośrednio na ranę. Gaza wytwarzana jest w postaci kompresów, tamponów czy sączków o różnych rozmiarach i utkaniu. Jest to materiał higroskopijny (chłonący wodę), ale również przepuszczalny dla gazów. Do umocowania gazy konieczne jest zastosowanie bandaża lub przylepca.
Włókniny
Włókniny to materiały opatrunkowe wytwarzane z włókien syntetycznych (poliamid, poliester, polipropylen) zapewniających dużą miękkość, ale także dużą wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne. Podobnie jak gaza, włókniny wykorzystywane są do bezpośredniego opatrywania ran. Wyróżniają się jednak lepszymi właściwościami użytkowymi i brakiem działania drażniącego.
Opatrunki zawierające środki dezynfekujące
Opatrunki włóknikowe mogą być pokryte substancjami antyseptycznymi, takimi jak sole metali (np. glinu, srebra), chlorheksydyna czy jodyna. Obecność tych substancji hamuje namnażanie bakterii i/lub grzybów, niektórych wirusów i pierwotniaków. Działanie przeciwbakteryjne utrzymuje się nawet do 7 dni. Wykazano, że oprócz właściwości antyseptycznych, sole srebrowe zawarte w opatrunkach działają także słabo przeciwzapalnie oraz przyspieszają gojenie się rany.
Opatrunki hydrożelowe
Opatrunki hydrożelowe to materiały, które zawierają w swoim składzie polimery wykazujące zdolność do pęcznienia. Zawierają nawet 60-90% wody, przez co utrzymują wilgotne środowisko rany w procesie jej gojenia, a także odpowiadają za lekki efekt chłodzący. Dlatego też, opatrunki hydrożelowe stosowane są w leczeniu ran słabo sączących czy pokrytych tkanką martwiczą/strupem. Materiały te mogą występować w postaci żeli oraz przezroczystych płytek żelowych. Przeciwwskazaniami do stosowania opatrunków hydrożelowych jest alergia na wykorzystywany do produkcji tych opatrunków glikol propylenowy.
Opatrunki hydrokoloidowe
Opatrunki hydrokoloidowe zawierają polimery (np. żelatyna, pektyna, karboksymetyloceluloza), które pod wpływem wody wytwarzają na powierzchni rany cienką warstwę żelu. Wytwarzane są w postaci samoprzylepnych płytek, ale także proszków i/lub granulatów. W niewielkim stopniu przepuszczają gazy i parę wodną, przez co zapewniają izolację termiczną rany. Wilgotne środowisko rany przyspiesza naskórnikowanie. Opatrunki hydrokoloidowe powinny być stosowane w przypadku ran ze słabym/umiarkowanym wysiękiem we wszystkich fazach gojenia. Przed nałożeniem opatrunku należy przemyć ranę roztworem soli fizjologicznej, a skórę wokół dokładnie osuszyć. Po nałożeniu opatrunku należy nałożyć dodatkowy kompres zapobiegający wysychaniu.
