Gluten jest mieszaniną białek roślinnych, gluteniny i gliadyny, występującą w ziarnach niektórych zbóż, np. pszenicy, żyta i jęczmienia. Podczas wyrabiania ciasta z mąki, zawarty w niej gluten tworzy z wodą strukturę przestrzenną nadającą ciastu ciągliwą konsystencję. Gluten sprawdza się również doskonale jako wypełniacz, więc znaleźć go można także w produktach, które z pszenicą nie mają zbyt wiele wspólnego: w napojach mlecznych, w kawie zbożowej, w serach pleśniowych, wędlinach i żywności wysoko przetworzonej.
Tak to się zaczęło… Problem potencjalnie niebezpiecznego dla zdrowia glutenu został wywołany około 50 lat temu, kiedy rozpoczęto pracę nad pszenicą modyfikowaną genetycznie. Miało to na celu stworzenie ziaren o wyższej zawartości tego białka. Wszystko to sprawiło, że obecnie spożywamy znacznie więcej glutenu, niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu.
Co w nim takiego groźnego? U osób, które zmagają się z nietolerancją glutenu, powoduje on reakcję zapalną w jelicie cienkim. Jej skutkiem jest, m.in. upośledzenie wchłaniania wielu witamin np. A i D, a także składników mineralnych jak żelazo. Prowadzi to do występowania bólów brzucha, biegunek, wzdęć, utraty masy ciała, a nawet niedokrwistości.
Alergia na gluten W przypadku alergii reakcja organizmu jest natychmiastowa. Objawia się problemami oddechowymi, zmianami skórnymi, a w ciężkich przypadkach nawet wstrząsem anafilaktycznym.
A może to celiakia?To najgroźniejsza z chorób wywołanych nietolerancją glutenu. Ma podłoże genetyczne. Polega na tym, że stopniowo posiłki z glutenem powodują zanik kosmków jelitowych.To upośledza wchłanianie wszystkich pokarmów. Problemem są więc nie tylko biegunki, wychudzenie, ale także niedobory wielu ważnych składników pokarmowych, np. żelaza. Prowadzi to do bardzo poważnych chorób, m.in. anemii. Przy dużym stopniu nietolerancji glutenu niedopuszczalny jest nawet bardzo mały kawek kromki chleba w codziennej diecie.
Choroba DuhringaJest kolejną chorobą wynikającą z nietolerancji glutenu. Jej objawami są pojawiające się na skórze pęcherzyki, rumień i swędzące grudki. Ujawnia się najczęściej między 14. a 40. rokiem życia. Jest chorobą genetyczną i często występuje w rodzinach, w których ktoś już choruje na celiakię.
Pożegnaj się z glutenem W sytuacji, kiedy podejrzewasz u siebie objawy nietolerancji glutenu, skonsultuj się z gastrologiem. Specjalista pomoże Ci zdiagnozować problem i na podstawie badań oceni, czy odpowiada za niego gluten. Pierwszym krokiem w diagnozowaniu choroby związanej z nietolerancją glutenu powinny być testy genetyczne – ryzyko rozwoju choroby wzrasta w przypadku, gdy glutenu nie toleruje osoba z I stopnia pokrewieństwa. Drugim krokiem, po wykonaniu testów genetycznych, niech będzie udanie się na badania krwi.
Podstawą leczenia wszystkich wskazanych wcześniej dolegliwości jest jego eliminacja z diety. Czasami na całe życie.
Gluten free, czyli zdrowo? Osoby zmagające się z nietolerancją glutenu powinny sięgać po produkty oznaczone symbolem przekreślonego kłosa, którym oznacza się bezpieczną żywność bezglutenową. Do grupy produktów bezglutenowych zalicza się m.in.: ryż, soczewicę, soję, orzechy, mięso i warzywa. Nie zapominaj jednak, że nie wszystkie produkty „gluten free” należą do zdrowych. Producenci często dodają do nich ulepszacze i konserwanty, które mają zastąpić brak glutenu. Dlatego uważnie czytaj składy i wybieraj jak najmniej przetworzone produkty.
Pamiętaj! Nie zastąpię Ci fachowej porady lekarskiej. Moje podpowiedzi traktuj tylko jako pomoc doraźną przed udaniem się do lekarza pierwszego kontaktu. Jeżeli podejrzewasz u siebie nietolerancję na gluten – niezwłocznie umów się do lekarza!
