Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze uważane jest za jeden z najważniejszych czynników ryzyka przedwczesnych zgonów na całym świecie. Choroba ta w znaczący sposób predysponuje do wystąpienia innych chorób układu krążenia, otyłości, jak również zaburzeń związanych z metabolizmem węglowodanów (insulinooporność, cukrzyca). Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się kiedy średnie wartości ciśnienia (wyliczone na co najmniej dwóch różnych wizytach u lekarza) są równe lub wyższe niż 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego i/lub 90 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego.
Ciśnienie tętnicze to siła jaką krew wywiera na ściany naczyń krwionośnych. Ciśnienie skurczowe mierzone jest podczas pompowana krwi do naczyń krwionośnych, natomiast ciśnienie rozkurczowe – podczas napełniania się serca krwią. Wielkość ciśnienia tętniczego zależy więc od wydolności serca, ale także właściwości żył i tętnic (głównie ich sprężystości). Szczegółową klasyfikację nadciśnienia tętniczego przedstawiono w tabeli.
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego
| |
Ciśnienie skurczowe [mm Hg] |
|
Ciśnienie rozkurczowe [mm Hg] |
| Optymalne ciśnienie |
< 120 |
i |
< 80 |
| Prawidłowe ciśnienie |
120–129 |
i/lub |
80–84 |
| Wysokie prawidłowe ciśnienie |
130–139 |
i/lub |
85–89 |
| Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia |
140–159 |
i/lub |
90–99 |
| Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia |
160–179 |
i/lub |
100–109 |
| Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia |
≥ 180 |
i/lub |
≥ 110 |
| Izolowane nadciśnienie skurczowe |
≥ 140 |
i |
< 90 |
Pomiar ciśnienia tętniczego
Pomiar ciśnienia należy wykonywać za pomocą aparatów posiadających certyfikat dokładności. Zalecane są aparaty manualne, podczas gdy u osób starszych dopuszcza się korzystanie z aparatów półautomatycznych czy w pełni zautomatyzowanych. Uważa się, że najdokładniejsze są ciśnieniomierze naramienne. Nie powinno się natomiast korzystać z aparatów nadgarstkowych.
Ciśnieniomierz automatyczny składa się z niewielkiego modułu elektronicznego z wyświetlaczem oraz z mankietu, który nakładany jest na ramię. Pomiar ciśnienia odbywa się samoczynnie. W przypadku metody manualnej, po założeniu opaski konieczne jest zatkanie zaworu znajdującego się przy pompce połączonej z mankietem oraz napompowanie mankietu do osiągnięcia wartości o ok. 30 mm Hg wyższej niż spodziewana wartość ciśnienia. Następnie należy wypuszczać powoli powietrze z mankietu wysłuchując jednocześnie tonów serca za pomocą stetoskopu. Pierwszy ton, który słyszymy, odpowiada ciśnieniu skurczowemu, natomiast ostatnia stwierdzana wartość ciśnienia to ciśnienie rozkurczowe.
Przez co najmniej 30 minut przed pomiarem, nie należy spożywać kawy, alkoholu, jak również palić wyrobów tytoniowych. Ponadto, nie należy wykonywać jakichkolwiek wysiłków fizycznych – zalecany jest co najmniej 10 minutowy odpoczynek. Ciśnienie mierzymy zawsze w pozycji siedzącej (z podpartymi plecami), bez uciskającej odzieży, a mankiet ciśnieniomierza powinien znajdować się dokładnie na wysokości serca. Jeżeli ciśnienie na prawej i lewej ręce się różni, za prawidłowy wynik uważa się wyższą wartość ciśnienia. Wyniki pomiarów należy zapisywać w dzienniczku kontroli nadciśnienia tętniczego. Ciśnienie powinno się monitorować rano i wieczorem o stałej porze. Częstotliwość pomiarów określa jednak indywidulanie kardiolog czy hipertnesjolog – specjalista zajmujący się leczeniem nadciśnienia.
Kto powinien wykonywać pomiary ciśnienia?
Oprócz chorych z nadciśnieniem tętniczym, istnieje pewna grupa osób, które powinny regularnie kontrolować swoje ciśnienie tętnicze. Do osób szczególnie predysponowanych do zachorowanie na nadciśnienie zalicza się:
- kobiety od 60. roku życia oraz mężczyzn od 55. roku życia
- pacjentów z chorobami układu krążenia i otyłością
- osoby z cukrzycą i chorobami nerek
- osoby z wysokim prawidłowym ciśnieniem tętniczym
